Τρίτη 8 Νοεμβρίου 2016



Για πολλούς λόγους δεν υφίσταται Κυριακή των εκλογών στις ΗΠΑ: Εκεί ψηφίζουν πάντα μια Τρίτη και για να ακριβολογούμε, δεν ψηφίζουν καν τον Πρόεδρο απευθείας, αλλά μόνο τους εκλέκτορες. Γιατί;

Από την αρχή της νεοσυσταθείσας τότε δημοκρατίας στις ΗΠΑ υπήρχαν συζητήσεις για το ποια μέρα θα καθιερωθεί ως ημέρα των εκλογών. Στις πολιτείες οι πολίτες ασκούσαν τα εκλογικά τους δικαιώματα σε διαφορετικές μέρες, όχι μια συγκεκριμένη ημέρα, αλλά ποτέ την Κυριακή. Η Αμερική ήταν και είναι μέχρι σήμερα, μια ευσεβής και θρησκόληπτη χώρα, κατά το μεγαλύτερο μέρος της προτεσταντική.

Συνεπώς ήταν αδιανόητο να γίνονται εκλογές την Κυριακή, ημέρα θρησκευτικής αργίας, ανάπαυσης και προσευχής.

Αποφάσισαν λοιπόν το 1845 οι αντιπρόσωποι των πολιτειών να πραγματοποιούνται οι προεδρικές εκλογές την ημέρα Τρίτη, που θα ακολουθεί την πρώτη Δευτέρα του μηνός Νοεμβρίου. 

Με αυτόν τον τρόπο θα αποφευγόταν να συμπέσουν οι προεδρικές εκλογές με την πρώτη του Νοέμβρη, μέρα των Αγίων Πάντων που είναι αργία για τους καθολικούς.


Έτσι και οι φετινές εκλογές πέφτουν ημερολογιακά στις 8 Νοεμβρίου όπου δεν ψηφίζεται ο /η Πρόεδρος αλλά καταρχάς μόνο οι εκλέκτορες των πολιτειών. Και αυτή η διαδικασία της έμμεσης εκλογής του Προέδρου έχει ιστορικές ρίζες: Μόνο όταν θα ψηφίσουν και οι εκλέκτορες έξι εβδομάδες αργότερα τον Πρόεδρο, μόνο τότε θα εκλεγεί επίσημα ο τελευταίος.

Οι ιδρυτές του αμερικανικού συντάγματος κατά τον 18ο αιώνα ήταν μεν δημοκράτες εκ πεποιθήσεως, όχι όμως αφελείς. Είχαν ενδόμυχο φόβο απέναντι στους διάφορους δημαγωγούς που εμφανίζονταν κατά καιρούς λίγο πριν τις εκλογές. Ήταν ικανοί να χειραγωγήσουν κατά το δοκούν τους ψηφοφόρους της χώρας . 

Έτσι δημιούργησαν τον θεσμό των εκλεκτόρων, που θα λειτουργούσε ως διηθητικό μέσο ανάμεσα στην επιλογή του λαού και στην τελική ανάδειξη του νέου Προέδρου.
Κάθε πολιτεία διαθέτει τόσους εκλέκτορες όσες είναι και οι θέσεις των βουλευτών της πολιτείας στο Κογκρέσο. Έτσι πχ. η Φλόριντα έχει 29 εκλέκτορες επειδή αντιπροσωπεύεται στο Κογκρέσο με 29 αντιπροσώπους, τουτέστιν 27 στη Βουλή των αντιπροσώπων και 2 στη Γερουσία.

Το γεγονός ότι ακόμα και σήμερα αυτό που μετρά στις αμερικανικές εκλογές είναι η πλειοψηφία των εκλεκτόρων κι όχι η πλειοψηφούσα επιλογή των πολιτών, αναδείχτηκε ιστορικά προσφάτως, στις εκλογές του 2000, όπου ο υποψήφιος των Δημοκρατικών Al Gore αν και συγκέντρωσε 500.000 περισσότερες ψήφους σε όλη τη χώρα από τον ανθυποψήφιο του George W. Bush, τελικά αναδείχτηκε ο δεύτερος Πρόεδρος , ο οποίος είχε τελικά τις περισσότερες ψήφους στο σώμα των εκλεκτόρων.

Και αυτό γιατί σε επίπεδο εκλεκτορικού σώματος ισχύει η αρχή "The Winner takes it all". Αν πχ. σε μια πολιτεία οι κάτοικοί της ψήφισαν 6 για τον χ υποψήφιο και 4 για τον y υποψήφιο , και σε άλλες δυο πολιτείες η αναλογία ήταν 1 για τον χ και 9 για τον y υποψήφιο, και το ιδιο 1/9 στην δεύτερη πολιτεία, τότε νικητής είναι ο y, επειδή θα είχε κερδίσει σε 2 πολιτείες, κι ας είχε η πρώτη πολιτεία 1.000.000 ψηφοφόρους συνολικά και οι άλλες δυο μόνο 100.000 έκαστη. Στο παράδειγμα αυτό, ο χ υποψήφιος θα είχε
συγκεντρώσει συνολικά 620.000 ψήφους
(600.000+10.000+10.000) ενώ ο y με 500.000 ψήφους (400.000+ 90.000+ 90.000) θα γινόταν τελικά πρόεδρος.


Έξι εβδομάδες μετά λοιπόν, εκλέγουν και οι εκλέκτορες τον πρόεδρο. Η χρονική καθυστέρηση της εκλογής , εντός του Δεκεμβρίου, οφείλεται ιστορικά στο ότι τον 18ο αιώνα το ταξίδι με άμαξα από τα πιο απόμακρα μέρη της χώρας ως την πρωτεύουσα Washington, μπορούσε να διαρκέσει ως και έξι βδομάδες.

Για να εκλεγεί Πρόεδρος κάποιος θα πρέπει να συγκεντρώσει την απόλυτη πλειοψηφία απο τους ψήφους των εκλεκτόρων, δηλαδή 270 ψήφους εκλεκτόρων. Γιατί 270;
Διότι όπως είπαμε, κάθε πολιτεία διαθέτει τόσους εκλέκτορες όσοι είναι και οι αντιπρόσωποι της στο Κογκρέσο.
Υπάρχουν συνολικά 435 βουλευτικές έδρες στη Βουλή των αντιπροσώπων (ανάλογα με τον πληθυσμό έκαστης πολιτείας).
Υπάρχουν επίσης συνολικά 100 θέσεις Γερουσιαστών (κάθε πολιτεία στέλνει από 2 Γερουσιαστές).
Επίσης η περιφέρεια της Κολούμπια , αν και δεν είναι πολιτεία, συμμετέχει στην εκλογή του Προέδρου και συμμετέχει με 3 εκλέκτορες. Σύνολο λοιπόν, 538 εκλέκτορες.
Αρα η απόλυτη πλειοψηφία είναι 538/2+1 = 270 ψήφοι.

Περί τις 20 Ιανουαρίου του επόμενου έτους αναλαμβάνει πλέον καθήκοντα Προέδρου ο νεοεκλεγμένος. Μέχρι τότε οφείλει να συγκροτήσει ένα επιτελείο – υπουργικό συμβούλιο- μαζί με το οποίο θα κυβερνήσει τη χώρα για τα επόμενα τέσσερα χρόνια. 

Η "Inauguration Ceremony" , που λαμβάνει χώρα τον Ιανουάριο είναι ένα τελετουργικό μεγάλης συμβολικής σημασίας: Ο απερχόμενος και ο νέος Πρόεδρος οδηγούνται μαζί στο Καπιτώλιο και γίνεται επιτόπου η εναλλαγή της σκυτάλης. Συμβολισμός εντιμότητας και κυρίως ειρηνικής μετάβασης της εξουσίας από τον παλιό στον νέο .

Ήδη ο πρώτος Πρόεδρος των ΗΠΑ George Washington αποχώρησε αυτοβούλως μετά από δυο εκλογικές θητείες. Ήταν βαθιά πεπεισμένος ότι μετά από οκτώ χρόνια εξουσίας, η τελευταία αρχίζει αναπόφευκτα να διαφθείρει τον άνθρωπο.
Έκτοτε, κανείς Πρόεδρος δεν αποφάσισε να θέσει υποψηφιότητα για παραπάνω από δυο τετραετίες (με εξαίρεση τον Φράνλιν Ντ. Ρούζβελτ που εκλέχτηκε λόγω πολέμου και 4η θητεία, αλλά απεβίωσε στον 12ο χρόνο). Με τη 22η τροπολογία τελικά, υπό τον διάδοχο του Ρούζβελτ, Χάρρυ Τρούμαν, περιορίστηκε και συνταγματικά πλέον ο αριθμός των προεδρικών θητειών σε δυο. 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου